مسابقه:
۱- مأمون ازدعوت امام هشتم به خراسان چند مقصود عمده را تعقیب مى کرد؟
۲- بهره بردارى اصلى امام از این ماجرا (قبول ولایتعهدی - باشرایط) چه چیز هایی بود ؟
جهت پاسخ به سوالات مسابقه به « ادامه مطلب » رجوع شود
پیام مقام معظم رهبرى به نخستین کنگره جهانى امام رضا (علیه السلام)
· |
...مامون این خطر را زیرکانه حدس زد و درصدد مقابله با آن برآمد و به دنبال همین ارزیابى و تشخیص بود که ماجراى دعوت امام هشتم از مدینه به خراسان و پیشنهاد الزامى ولیعهدى به آن حضرت پیش آمد و این حادثه که در همه دوران طولانى امامت کم نظیر و یا در نوع خود بى نظیر بود تحقق یافت.
در این حادثه امام هشتم على بن موسى الرضا ،علیه السلام، در برابر یک تجربه تاریخى عظیم قرار گرفت و در معرض یک نبرد پنهان سیاسى که پیروزى یا ناکامى آن مى توانست سرنوشت تشیع را رقم بزند، واقع شد.
دراین نبرد رقیب که ابتکار عمل را به دست داشت و با همه امکانات به میدان آمده بود مامون بود. مامون با هوشى سرشار و تدبیرى قوى و فهم ودرایتى بى سابقه قدم در میدانى نهاد که اگر پیروز مى شد و مى توانست آنچنان که برنامه ریزى کرده بود کار را به انجام برساند، یقینا به هدفى دست مى یافت که از سال چهل هجرى یعنى از شهادت على بن ابى طالب ،علیه السلام، هیچ یک از خلفاى اموى و عباسى با وجود تلاش خود نتوانسته بودند به آن دست یابند، یعنى مى توانست درخت تشیع را ریشه کن کند و جریان معارضى راکه همواره همچون خارى در چشم سردمداران خلافتهاى طاغوتى فرو رفته بود به کلى نابود سازد.
اما امام هشتم با تدبیرى الهى بر مامون فائق آمد و او را در میدان نبرد سیاسى که خود به وجود آورده بود به طور کامل شکست داد و نه فقط تشیع، ضعیف یا ریشه کن نشد بلکه حتى سال دویست و یک هجرى، یعنى سال ولایتعهدى آن حضرت، یکى از پربرکت ترین سالهاى تاریخ تشیع شد و نفس تازه اى در مبارزات علویان دمیده شد; و این همه به برکت تدبیر الهى امام هشتم و شیوه حکیمانه اى بودکه آن امام معصوم دراین آزمایش بزرگ از خویشتن نشان داد.
مامون ازدعوت امام هشتم به خراسان چند مقصود عمده را تعقیب مى کرد: اول : تبدیل صحنه مبارزات حاد انقلابى شیعیان به عرصه فعالیت سیاسى آرام و بى خطر بود
دوم، تخطئه مدعاى تشیع مبنى بر غاصبانه بودن خلافتهاى اموى و عباسى و مشروعیت دادن به این خلافتهابود،
سوم، اینکه مامون با این کار، امام را که همواره یک کانون معارضه ومبارزه بود درکنترل دستگاههاى خود قرار مى داد. به جز خود آن حضرت، همه سران و گردنکشان و سلحشوران علوى را نیز در سیطره خود درمى آورد
چهارم، اینکه امام را که یک عنصر مردمى و قبله امیدها و مرجع سؤالها و شکوه ها بود در محاصره ماموران حکومت قرار مى داد و رفته رفته رنگ مردمى بودن را از او مى زدود و میان او و مردم و سپس میان او و عواطف و محبتهاى مردم فاصله مى افکند.
پنجم، این بود که با این کار براى خود وجهه و حیثیتى معنوى کسب مى کرد.
اما بهره بردارى اصلى امام از این ماجرا بسى از اینها مهمتر است:1- امام با قبول ولیعهدى، دست به حرکتى مى زند که در تاریخ زندگى ائمه پس از پایان خلافت اهل بیت در سال چهلم هجرى تا آن روز و تا آخر دوران خلافت بى نظیر بوده است و آن برملا کردن داعیه امامت شیعى در سطح عظیم اسلام و دریدن پرده غلیظ تقیه و رساندن پیام تشیع به گوش همه مسلمانهاست.2- تریبون عظیم خلافت در اختیار امام قرار گرفت و امام در آن سخنانى را که در طول یکصد و پنجاه سال جز در خفا و با تقیه جز به خاصان و یاران نزدیک گفته نشده بود به صداى بلند فریاد کرد و با استفاده از امکانات معمولى آن زمان که جز در اختیار خلفا و نزدیکان درجه یک آنها قرار نمى گرفت آن را به گوش همه رساند،3- مناظرات امام در مجمع علما و در محضر مامون که در آن قویترین استدلالهاى امامت را بیان فرموده است; نامه جوامع الشریعه که در آن همه رئوس مطالب عقیدتى و فقهى شیعى را براى فضل بن سهل نوشته است، حدیث معروف امامت که در مرو براى عبدالعزیزبن مسلم بیان کرده است; قصائد فراوانى که در مدح آن حضرت به مناسبت ولایتعهدى سروده شده وبرخى از آن مانند قصیده دعبل و ابونواس همیشه در شمار قصائد برجسته عربى به شمار رفته است نمایشگر این موفقیت عظیم امام ،علیه السلام، است. در آن سال در مدینه و شاید دربسیارى ازآفاق اسلامى هنگامى که خبر ولایتعهدى على بن موسى الرضا، علیه السلام، رسید در خطبه فضائل اهل بیت بر زبان رانده شده بود و اهل بیت پیغمبر که نود سال علنا بر منبرها دشنام داده شده بودند و سالهاى متمادى دیگر کسى جرات بر زبان آوردن فضائل آنها را نداشت، 4-اکنون همه جا به عظمت و نیکى یاد مى شدند، دوستان آنان از این حادثه روحیه و قوت قلب گرفتند،5- بى خبرها و بى تفاوتها با آنان آشنا شدند و به آن، گرایش یافتند و6- دشمنان سوگند خورده احساس ضعف و شکست کردند، 7-محدثان و متذکران شیعه معارفى را که تاآن روز جز در خلوت نمى شد به زبان آورد، در جلسات درسى بزرگ و مجامع عمومى بر زبان راندند.